Büyük ipek yolunun kalbi Türkmenistan
Türkmenistan’ın
Girişimleri ile Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 72. Oturumunda “Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Ulaşmak
İçin Tüm Ulaşım Türleri Arasındaki Bağlantıların Güçlendirilmesi” Kararı
Kabul Edildi
Bilindiği gibi, Türkmenistan jeoekonomik avantaja sahip
olmakla beraber, uluslararası ilişkileri
geliştirmenin en önemli koşulu olan ulaşım-transit potansiyelini hayata
geçirmeye özel ehemmiyet veriyor. Türkmenistan’ın oluşturduğu “Doğu-Batı” ve
“Kuzey-Güney” ulaşım koridorlarının modern sistemi Avrasya bölgesinin ve
bölgelerarası ticaret ve ekonomik ilişkileri geliştirmek için büyük fırsatlar
oluşturuyor. Bunlar deniz, hava, demir ve karayolu ulaşımını kapsamaktadır.
Kazakistan-Türkmenistan-İran trans-milli demiryolu bunun en
açık örneğini teşkil etmekle birlikte, yolun önemli bir kısmı
Balkan vilayetinin içinden geçmektedir. Yeni demir yolu Güney Asya ve Ortadoğu
Basra Körfezi bölgesinin limanlarına ve dönüşü Rusya üzerinden Doğu Avrupa
istikametine kargoların uygun bir şekilde gönderilebilmesini sağlıyor.
“Türkmenbaşy şehrindeki uluslararası deniz limanı ve Türkmen
deniz ticari filosunu kalkındırmanın 2020 yılına kadar olan dönem için plan
esasında” Hazar’ın sahilinde yeni modern deniz limanının inşaatı devam ediyor. Bu
plan tasarısı gemi, yolcu, konteyner ve diğer terminaller göz önünde
bulundurularak yapılmış. Böylece, kargoları göndermek ve muhafaza etmek için
depoları olan ithalat-ihracat faaliyetlerini gerçekleştirmekte modern lojistik
merkez ortaya çıkacaktır.
Teçhizatlarla donatılma kapsamında Milli deniz ticari
filosuna kimyasal ürünleri, petrol ve petrol ürünleri taşımaya elverişli
tankerlerin 7-si eklenmiş. Aralık 2015’de, Türkmenbaşy şehrine Hırvatistan
gemi-inşaat tersanesinde inşa edilen “Bagtyýar” oto-yolcu gemisi faaliyete başladı. Bu
“RO-PAX” sınıfı gemilerinin ikincisini teşkil ediyor.
Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbanguly
Berdimuhamedov’un uluslararası nitelikteki adımları, günümüzün talepleri ve koşulları
göz önünde bulundurarak karşılıklı ticari-ekonomik ilişkileri kuvvetlendirmeye
ve geliştirmeye yönlendirilmiştir. Orta Asya ve Yakın Doğu devletlerini
birleştirecek olan yeni Özbekistan-Türkmenistan-İran-Umman transit ulaşım
koridorunu oluşturmayı öngören Anlaşma Türkmen Lideri’nin bu tekliflerinin
önemine işaret ediyor. Türkmenistan-Afganistan-Tacikistan demiryolu Asya
bölgesindeki ülkelerin uluslararası transit ulaşımının önemli bir parçası
haline gelecektir. Bu tasarının hayata geçirilmesine ilişkin Anlaşma 20 Mart
2013 tarihinde Türkmenistan, Afganistan ve Tacikistan devlet başkanlarının
Türkmenistan başkentinde düzenlenen üçlü görüşmesinde imzalanmıştır. İlk
aşamada, demiryolunun iki bölümünü Türkmenistan sınırları dâhilinde 85
kilometrelik Kerki-Imamnazar kısmını ve Imamnazar’dan Afganistan sınırlarındaki
Andhoy kentine kadar olan 38 kilometrelik demir yolunun inşaatı yer alıyor.
İlaveten, demiryolu ağında uluslararası standartlara uyumlu
olan – İran, Türkiye, Yakın ve Uzak Doğu’nun ulaşım sistemine en kısa mesafeyi
sağlayan “Tejen-Sarahs-Meşhed” demiryolu, “Aşkabat-Karakum-Daşoguz” demiryolu
ve bölgedeki büyük su kanalı Amyderya deresinin üzerinden geçen “Kerki-Kerkiçi”
demiryolu köprüsü ve diğer projeler hayata geçirildi.
Türkmenistan
İtibarlı Uluslararası Ulaşım-Transit Sistemlerinin Geliştirilmesi İçin Aktif
Rol Üstleniyor
Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbanguly
Berdimuhamedov’un önderliğinde Türkmenistan’da ulaşım ağının donanım-teçhizat
altyapısının modernize edilmesi, mevcut transit-ulaşım yönlerinin
geliştirilmesi ve sektörle ilgili yeni dalların oluşturulmasına ilişkin planlar
oluşturulmuş olup, bunlar başarıyla hayata geçirilmeye devam etmektedir. Bu
faaliyetlerin tamamı ülkenin ulaşım ağının uluslararası ulaşımına etkili
katkılarını, coğrafi olarak stratejik konumu itibariyle, farklı türlerden
oluşan ulaşım ağının bölgesel uluslararası ulaşım ağına eklemlenmesini
sağlayacak büyük lojistik merkezlerin oluşturulmasına katkı yapacağı
öngörülüyor.
Günümüzde Türkmenistan’da usta mühendislik işi yapıların,
ulaşım ağının uluslararası halkasını teşkil edecek olan demiryolu ve otomobil
köprüleri kullanıma açılıyor. Bu yapıların inşasının bir diğer önemli yanı ise
Orta Asya üzerinden bölge ve bölgelerarası ulaşım yollarını oluşturmak ve onları
etkin bir şekilde kullanmaktır. Böylece ülkede uluslararası standartlara uygun
otoyolların kalitesinin arttırılmasıyla birlikte onların toplam uzunluğunun
1700 km’ye yakın olacağı söylenebilir. Ayrıca, ulaşım ağını daha da geliştirme
adına hayata geçirilen projeler arasında başkent Aşkabat’ta yolculara hizmet
vermek için uygun şartlar oluşturulmuş uluslararası otogarın kullanıma
açılmasını ekleyebiliriz. Faaliyet gösteren bu otogarın çevresinde restoranlar,
mağazalar ve 50 kişilik otel de bulunmaktadır.
Uluslararası ulaşım ağına katkı sağlamak ve geliştirmekten
bahsedilecek olursa, Türkmenistan daima Birleşmiş Milletlerin alt kurumları
başta olmak üzere, BM Avrupa İktisadi Komisyonu ve BM Asya ve Pasifik Ekonomik
ve Sosyal Komisyonu (ESCAP) ile sıkı işbirliğini sürdürmeye büyük önem veriyor.
Böylelikle Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Sendikası’nın (IRU), BM Avrupa
İktisadi Komisyonu’nun ve ESCAP’ın tecrübeleri esasında Türkiye’ye erişim
sağlayacak, Orta Asya için önemli olan ulaşım yolu oluşturulmasının imkânlarının
müzakere edilmesini teklif ediyor. Bu, örnek teşkil edecek yol hakkındaki
IRU’nın adımları bu sektörde ulaşım yollarını geliştirmekte gelecekle ilgili
beklentileri karşılıyor ve Türkmenistan bu adımları kelimenin tam anlamıyla
destekliyor. Türkmenistan Devleti bu tasarıyı hayata geçirmekte başarılı rol
üstlenmeyi hem de üzerine düşen yardımları yapacağını ifade ediyor. Böylece,
Türkmenistan Devlet Başkanı BM Avrupa İktisadi Komisyonu’na ve ESCAP’a üye
ülkelerin tamamına bu konuyu enine-düzüne tartışmayı teklif etti.
Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbanguly
Berdimuhamedov’un ulaşım-transit koridorunun uluslararası işbirliğini ve
istikrarlı kalkınmayı sağlamadaki yerine ve önemine vakfedilen, başarılı bir
şekilde sonuçlanan, istikrarlı bölgelerarası ulaşım ağını oluşturmakta önemi yadsınamaz
olan, (Aşkabat-2014) yüksek düzeydeki uluslararası konferans düzenlendi.
22 Aralık 2015’te, 85 ülkenin temsil edildiği BM Genel
Kurulu Türkmenistan tarafından önerilen ulaşım ve transit koridorlarını oluşturmak
hakkındaki Önergeyi kabul etti. Böylelikle, bu önerge Türkmenistan Devlet
Başkanı Sayın Gurbanguly Berdimuhamedov’un önderliği ile hem de BM düzeyinde
oybirliği ile kabul edilen uluslararası ulaşım koridorları hakkındaki ikinci
belgedir. 2014 yılında buna benzer belgelerin kabul edilmesi sonrasında söz
konusu Önergenin kabul edilmesi için Türkmenistan bu yönde aktif faaliyetler
gerçekleştirdi.
Kasım
2016’da başkent Aşkabat’ta 1. Küresel
Sürdürülebilir Ulaştırma Konferansı gerçekleştirildi. Birleşmiş Milletler’in
himayesinde düzenlenen forumun gündeminde işbirliğin stratejik yönü olan
ulaştırma konularına dair görevlerin birçoğu ele alındı. Aşkabat’ta
düzenlenen konferansa çeşitli ülkelerin hükümet temsilcileri, ilgili
bakanlıkların yöneticileri, büyük uluslararası organizasyonların ve birimlerin
- BM’nin, BM komisyonlarının ve özel kurumlarının, ayrıca AGİT’in, İİT’nin,
ŞİÖ’nün, BDT’nin, Avrupa Komisyonu’nun ve diğer kuruluşların yöneticileri ve
temsilcileri katıldı. Temsilciler arasında ulaştırma sisteminin tüm alanlarına
ait büyük uluslararası örgütlerin – otomobil, hava, demiryolu, deniz
taşıtlarının, ayrıca büyük uluslararası yatırım, bankacılık ve ticaret
birimlerinin yöneticileri ve temsilcileri bulunmakta.
Forum kapsamında gerçekleştirilen
işadamları toplantısında ise BM’in 2030 stratejisi çerçevesinde dünyada
sürdürülebilir kalkınmayı temin etmek için, yük ve yolcu otomobil araçlarının
geliştirilmesine yönelik başlangıçlarını tamamlamak, ekonomiyi kalkındırmak ve
ticaret, yük dolaşımını artırmak için transit ulaşım geçişlerin önemi gibi
konular görüşüldü. Forumda sürdürülebilir ulaşımın konseptini hayata geçirmenin
mali verimini, hareket güvenliğini ve sektörün enerji verimliliğini sağlamakta
modern teknolojilerin ehemmiyeti değerlendirildi. Küresel ulaşım ve lojistik sistemlerinin
gelişmesinin önünü açan küresel fırsatlar hakkında görüş alışverişi yapıldı.
Bununla birlikte konferansta hava,
otomobil, demiryolu ve deniz ulaşım araçlarının durumu, dünya ekonomisinde bu
sektörün payını arttırmanın fırsatları, sektöre yatırımları çekmek, inovasyon
ürünlerini kullanmak, çevreyi korumak ve güvenlikle ilgili konular görüşüldü.
Konferansın sonunda Türkmenistan hükümeti tarafından bazı uluslararası
kurumların önemli belgeleri imzalandı.
Kasım 2017’de Aşkabat’ta gerçekleştirilen Afganistan
Bölgesel Ekonomik İşbirliği Konferansı – RECCA VII Bakanlar seviyesindeki
toplantıda Afganistan-Türkmenistan-Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye arasında yeni
“Lapis Lazuli” uluslararası transit ulaşım koridorunu oluşturmayı amaçlayan
beşli Anlaşma imzalandı. Bu rotanın Afganistan’ı Avrupa ve diğer ülkeler ile
bağlamanın yanı sıra, aynı zamanda ülkeleri bir birine yakınlaştırarak,
ticaretin, transit ulaşımın ve yatırımın daha da artmasına büyük fırsatları
sunacağı belirtildi. Konferansta belirtildiği gibi “Lapis Lazuli” transit
ulaşım koridoru Afganistan-Türkmenistan-Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye çok yönlü
ulaştırma koridoru gelecekte Asya ile Avrupa arasındaki ticaret-ekonomi ve
kültürel köprüye dönüşecek.
20 Aralık 2017 tarihinde
Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguly Berdimuhamedov’un girişimleri ile Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 72.
Oturumunun 74. Toplantısında “Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Ulaşmak İçin
Tüm Ulaşım Türleri Arasındaki Bağlantıların Güçlendirilmesi” kararı kabul
edildi. Bu belge 74 ülke tarafından birlikte hazırlanmıştır. Kararda
sürdürülebilir ulaşımın rolünü güçlendirmeye ve işyerlerinin oluşmasını
hızlandırmak için planlar, insanların işlerine, okullara ve hastane
hizmetlerine erişimini, kır ve kent sakinlerinin ürünler ve hizmetler ile temin
edilmesini sağlamak, bununla birlikte insanların eşit fırsatlara sahip olmaları
ve hiç kimsenin unutulmaması adına yardımları hızlandırmak ve ulaşım
zincirlerinin verimini artırmak ikrar ediliyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder